Ἀνέβη ὁ Θεὸς ἐν ἀλαλαγμῷ, Κύριος ἐν φωνῇ σάλπιγγος, Ἀλληλούϊα.
Υπό Κων/νου Τσάρα-μέλους του ΟΦΕΛΠ
Ἄνοιξη προχωρημένη καὶ ἡ Ἀναστάσιμη περίοδος ἔφτασε στὸ τέλος της. Λίγο πρὶν τὴν κορύφωση τοῦ Πεντηκοσταρίου μὲ τὴν κάθοδο τοῦ Ἅγίου Πνεύματος βιώνουμε τὴν ἑορτὴ τῆς «Ἀναλήψεως» κατὰ τὴν ὁποία «Ἀνέβη ὁ Θεὸς ἐν ἀλαλαγμῷ, Κύριος ἐν φωνῇ σάλπιγγος» κατὰ τὸ «κοινωνικὸ» τῆς ἡμέρας.
Τὸν στίχο αὐτὸ ἐπενδύει μουσικὰ ὁ Λαμπαδάριος Πέτρος μὲ μοναδικὴ δεξιοτεχνία καὶ δημιουργεῖ, ἄν ὄχι τὸ κορυφαῖο, ἕνα ἀπὸ τὰ κορυφαία ἔργα του. Θὰ προσπαθήσουμε, ὅσο εἶναι δυνατὸν, νὰ κάνουμε μιὰ προσέγγιση.
Ὁ Ἦχος, ὁ ὁποῖος ἐπιλέγεται, εἶναι ὁ Δ΄ στὴν παπαδική του μορφή καὶ μᾶλλον ὄχι τυχαῖα διότι, ἀφ᾿ ἑνὸς μὲν προσδίδει ἦθος «ἀξιωματικὸν καὶ μεγαλοπρεπές» κατὰ τὸν Χρύσανθο, ἀφ᾿ ἑτέρου δὲ φαίνεται ὅτι ἦταν παράδοση τὴν ὁποία σεβάστηκε, ὅπως πάντα ἄλλως τε (στὸν ἴδιο ἦχο ἔγραψε ἐξ ἴσου σοβαρὸ μάθημα καὶ ὁ Πρωτοψάλτης Δανιήλ). Τὴν μουσικὴ ἀπόδοση τῆς λέξεως «Ἀνέβη»θὰ τὴ χωρίσουμε σὲ δύο μέρη: στὸ πρῶτο, ἀρχίζοντας ἀπὸ χαμηλά, τὸν κάτω νη, καὶ χρησιποιώντας κλιμακωτὸ σχῆμα ἐν ἀναβάσει, φθάνει ὡς τὸν Δι, καὶ στὸ δεύτερο, μὲ ἐκτεταμένη γραμμὴ σὲ ὑψηλὲς νότες, ἰδίως πρὸς τὸ τέλος, καταλήγει ἀτελῶς στὸν ἐπάνω Νη. Ἡ ὅλη πλοκὴ δἰνει τὴν αἴσθηση στοὺς ἀκροατὲς ὅτι ἀνεβαίνουν τὰ σκαλιὰ μιᾶς σκάλας καὶ ὅταν αὐτὰ τελειώνουν ἀπογειώνονται καὶ ὑπερίπτανται.
Ἡ ἑπόμενη λέξη «ὁ Θεός» ἀποδίδεται μὲ γραμμὴ σὲ ἦχο λέγετο καὶ ἀπὸ τὸν πάνω Νη καταλήγει γλυκύτατα στὸν φθόγγο Βου δεικνύοντας ἴσως τὴν κάθοδο καὶ ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ Λόγου.
Ἀκολουθεῖ ἡ φράση «ἐν ἀλαλαγμῷ». Αὐτὴ ἀποδίδεται ἐκτεταμένα καὶ μὲ τὰ δύο εἴδη τοῦ χρωματικοῦ γένους, προηγεῖται τὸ μαλακὸ καὶ ἀκολουθοῦν μετὰ γραμμὲς σκληροῦ χρώματος. Στὸ σημεῖο αὐτὸ ἄξια προσοχῆς εἶναι ἡ εἰσαγωγὴ στὸ μαλακὸ χρωματικὸ γένος, ἡ ὁποία γίνεται πρῶτα μὲ μιὰ ὕφεση στὸν Κε καὶ ἀμέσως μετὰ μὲ τὴν τοποθέτηση, κατὰ παραχορδή, τῆς σπάθης στὸν Δι, ἐπιννόηση τῆς μοναδικῆς μουσικῆς ἰδιοφυΐας τοῦ Πέτρου.
Στὴ συνέχεια ἡ λέξη «Κύριος» δένει ἁρμονικώτατα μὲ τὴν κλασσικὴ καὶ σχετικὰ σύντομη γραμμὴ τοῦ «Ἅγια» μὲ τὴν ὁποία ἀποδίδεται γιὰ νὰ ἀκολουθήσουν οἱ δύο ἑπόμενες λέξεις «ἐν φωνῇ σάλπιγγος» σὲ πλήρη ἀνάπτυξη. Ἐδῶ τὸ μέλος παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία. Σὲ ὑψηλὲς, ἐπὶ τὶ πλεῖστον, νότες μὲ ὑπερβατὲς ἀναβάσεις-καταβάσεις, παύσεις καὶ ἐπαναλήψεις ὁμοίων θέσεων δίνει τὴν ἐντύπωση στὸν ἀκροατὴ ὅτι βρίσκεται ἐν μέσῳ σαλπιγκτῶν συναγωνιζομένων ἀλλήλοις.
Τελειώνοντας τὴ μελωδία του ὁ Πέτρος, ἀφοῦ κάνῃ μιὰ ἐπανάληψη τῶν λέξεων «ἐν φωνῇ σάλπιγγος» μὲ ἕνα προσωρινὸ πέρασμα ἀπὸ τὸν ἐπάνω Ζω, ἀναπαύει φυσιλογικώτατα τὸ μέλος στὸν Δι καὶ μαζὶ ἀναπαύονται καὶ τα συναισθήματα τῶν ἀκροατῶν μετὰ τὶς τόσο ἔντονες ἐναλλαγές.
Ἀγαπητοὶ συνάδελφοι, τελειώνοντας ἐπιτρέψτε μου νὰ ὀνειροπoλήσω λίγο. Ἄς γυρίσουμε τὸ χρόνο κατὰ 250 περίπου χρόνια πίσω καὶ ἄς φαντασθοῦμε τὸ παραπάνω μάθημα νὰ ἀποδίδεται, ὄχι σὲ συναυλιακὸ χῶρο ἀπὸ Βυζαντινὸ χορό, ἀλλὰ στὸν πατριαρχικὸ ναὸ μὲ μουσικὴ ὑπόκρουση τὸν ἦχο τοῦ θυμιατοῦ,τις ευχές των Λειτουργών,τις ανάσες των πιστών καὶ νὰ το ψάλλῃ ὁ ἴδιος ὁ Λαμπαδάριος Πέτρος,πλαισιούμενος ἀπὸ τὸν Δομέστικο-μαθητή του Πέτρο τὸν Βυζάντιο καὶ τοὺς κανονάρχες του.
Ενα όνειρο....Μία θεία τέχνη.....Ενας αθάνατος μελοποιός.......
Υ.Γ ΟΦΕΛΠ-Ευχαριστούμε τον φίλο Κ.Τσάρα,τόσο γιά την μορφολογική προσέγγιση που μας διέθεσε,όσο και γιά την αγάπη του γιά τό μουσικό έργο του Διδασκάλου.
-Αργότερα απόψε ή αύριο θα επακολουθήσει και ηχητική ερμηνευτική προσέγγιση,άκρως ενδιαφέρουσα και επαξίως ανταποκρινόμενη στη σπουδαία αυτή σύνθεση.-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου