Αναστάσιμα ηχητικά από το Φανάρι.Και σκέψεις……….

Αναρτούμε βίντεο με ηχητικό απόσπασμα από την Αναστάσιμη ακολουθία στον πάνσεπτο Πατριαρχικό του φετεινού Πάσχα του 2014.

Το εν λόγω ηχητικό,που προέρχεται από ραδιοφωνική μετάδοση όλης της Αναστάσιμης ακολουθίας από ραδιοφωνικό σταθμό της Κωνπολης,περιέχει τους Αίνους του Α ήχου που ψάλλονται το βράδυ της Αναστάσεως,τα στιχηρά του Πάσχα και το Δοξαστικό των αίνων,το πασίγνωστο Αναστάσεως ημέρα.

Στο βίντεο δεν παραθέτουμε,όπως συνηθίζουμε σε όλα όσα αναρτούμε, μουσικό κείμενο,αλλά μόνο τον ψαλλόμενο ύμνο σε πεζό λόγο.Και αυτό επειδή θέλουμε με την παρούσα ανάρτηση να καταδείξουμε όχι τόσο αυτό καθ’εαυτό το μουσικό κείμενο και τον τρόπο ερμηνείας του,όσο για την εν γένει ψαλτική εικόνα πού ευτυχώς ακόμα παρουσιάζεται στο κέντρο της Ορθοδοξίας αλλά και της ψαλτικής, τον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό στο Φανάρι της Κων-πολης.

Η εν λόγω ανάρτηση γίνεται σε αντιπερισπασμό όλων αυτών των αναρτήσεων πού κατέκλυσαν το διαδίκτυο κατά την περίοδο της Μεγ.εβδομάδας,από ασυγκράτητους ψαλτάδες της νεοΕλλαδικής πραγματικότητας,όπου δυστυχώς στη συντριπτική τους πλειοψηφία,όχι απλά δεν ακούγονται και προσβάλλουν το στοιχειώδες μουσικό αισθητήριο τού καθενός,αλλά αποτελούν και τραγική ασέβεια προς την αυτονόητη ψαλτική παράδοση,αλλά και υποτίμηση των ανυπεράσπιστων πιστών.

Επισημαίνουμε λοιπόν εν περιλήψει μερικά ψαλτικά στοιχεία και δεδομένα,πού εξάγονται με μία και μόνη ακρόαση αυτού του ηχητικού αποσπάσματος.

1)      Τα πάντα κινούνται με τάξη.Ολοι,από τον Πατριάρχη έως και τον τελευταίο βοηθό και αναγνώστη,ξέρουν πότε και πώς θα κινηθούν.

2)      Η χρονική αγωγή (η ώρα κατά την ηχογράφηση ήταν περίπου 01.15) είναι η ενδεδειγμένη.Ούτε για να πάμε πρωϊ,αλλά ούτε και σάτρα-πάτρα.

3)      Οι τονικότητες των δύο χορών ακριβώς αυτές που ταιριάζουν στο κλίμα των ήχων.Και είναι τόσον διδακτικό να αντιληφθούμε πόσο σέβεται ο Αρχων Πρωτοψάλτης (πού όλοι γνωρίζουμε πόσο τεράστια φωνή διαθέτει),τον σεβάσμιο παλαίμαχο υπερήλικα Αρχοντα Λαμπαδάριο και δεν τον ταλαιπωρεί με τονικότητες επίδειξης και δήθεν υπεροχής.

4)      Τα μέλη που ενδείκνυνται να ψαλλούν δεν παραλείπονται για κανένα λόγο. Ακούμε τον Κανονάρχο να απαγγέλει το ‘Κέλευσον’ χαμηλά,μετρημένα στο ίδιο διαχρονικό Πατριαρχικό άκουσμα πού έχουμε ακούσει όλοι σε παλαιές ηχογραφήσεις του 1950 και ’60 και όχι σε βάσεις επταφωνίας,λές και άνοιξε ο χότζας το πρωϊνό του κάλεσμα.Ακούμε στο Πασαπνοάριο το ‘‘Αινείτε’’ στην αργή στιχηραρική μελοποίηση του Ιακώβου Πρωτοψάλτου,για να ασπασθεί την εικόνα ο Πατριάρχης,γιατί αυτό απαιτεί η τάξις.Και το ‘εις πολλά έτη’ από τον Πρωτοψάλτη στην διφωνία του ΠΑ του πρώτου ήχου,γιά να ταιριάζει το άκουσμα και όχι όπου τού αρέσει.Και τα στιχηρά του Πάσχα σε πλήρες αρμονικό δέσιμο και συνέχεια με τα στιχηρά τού Α ήχου. 

Θα μπορούσαμε να γράψουμε πολλά.Θα μείνουμε σε ένα που αφορά τους ψάλτες,γιατί τα των Ιερωμένων δεν είναι της…αρμοδιότητάς μας.

Επιτέλους είναι τόσο δύσκολο στους σημερινούς ψάλτες να ακούσουν ποιά και πώς είναι η σωστή ψαλτική τάξη και ερμηνεία και να προσαρμόσουν τα ανάλογα και όσο τους επιτρέπει η φωνή και οι γνώσεις των στις εκκλησιές που διακονούν?

Αλλά και αν μερικοί εκ των ψαλτάδων δεν το αντιλαμβάνονται ή δεν το επιθυμούν,η διοικούσα Εκκλησία επιτέλους δεν θα πρέπει να λάβει κάποια στοιχειώδη μέτρα, οριοθετώντας πλαίσιο ψαλλομένων μουσικών βιβλίων και μελοποιών??

Θα κλείσουμε με μία ευχάριστη προτροπή.Βάλτε τα ακουστικά σας και ακούστε με προσοχή το αναρτηθέν ηχητικό.Και μεταφερθείτε νοερά εκεί,στο Φανάρι.Και σκεφθείτε ότι στα ίδια Πατριαρχικά αναλόγια έψαλλαν τόσοι και τόσοι ψαλτάδες και μελοποιοί,τόσες Αναστάσιμες νύχτες.Από τον Χαλάτζογλου,ως τον Δανιήλ.Από τον Πέτρο ως τον Ιάκωβο.Από τον Μανουήλ ως τον Κων/νο.Και τόσοι…και τόσοι. Με τα ίδια λόγια τους ίδιους ήχους,αλλά -και κυρίως-τον ίδιο σεβασμό στον ψαλτικό πολιτισμό.
Το Φανάρι ψαλτικά ακόμα φωτίζει.Και αυτό-ίσως και το μόνο-είναι το παρήγορο.

Χριστός Ανέστη.

Καλή συνέχεια

ΟΦΕΛΠ