-Κάθε μέρα με Πανελλαδική εμβέλεια,δύο ραδιοφωνικοί Εκκλησιαστικοί σταθμοί, μεταδίδουν το πρωϊ τον Ορθρο και την Θ.Λειτουργία και το βράδυ εσπερινούς.
-Θέλουμε να επισημάνουμε μερικά στοιχεία σχετικά με τις καθημερινές ακολουθίες που ακούγονται από τους δύο αυτούς ραδιοφωνικούς σταθμούς.
-Διευκρινίζουμε πως δεν γνωρίζουμε ούτε ποιοί ψάλλουν,αλλά ούτε και αμφισβητούμε την ποιότητα των φωνών τους.Μας ενδιαφέρει η επιλογή των μελών.
-Κατ' αρχήν ο ένας σταθμός τις περισσότερες φορές "δεν ακούγεται".Οι φωνητικές ακροβασίες Ιερέων και ψαλτών καθώς και οι απίθανες επιλογές μελών από απίθανες "μελοποιήσεις" απίθανων "μελοποιών",καθώς και ο συχνός πρόχειρος και αυθαίρετος αυτοσχεδιασμός, ωθούν αμέσως κάθε ακροατή με στοιχειώδη μουσική ευαισθησία να το κλείσει.
-Ο άλλος σταθμός,ο επίσημος της Εκκλησίας της Ελλάδος, έχει με καλό πρόσημο πετύχει να είναι τις περισσότερες μέρες χαμηλών και προσεκτικών τόνων.Ομως και εδώ οι Ψάλτες έχουν επιλέξει μέλη και μελοποιούς που δεν ενδείκνυνται γιά καθημερινές ακολουθίες.
-Κατ' αρχήν είναι αξιοπερίεργο το γιατί επί μία ολόκληρη εβδομάδα ψάλλουν στην Θ.Λειτουργία χερουβικό και κοινωνικό σε έναν ήχο,τον ήχο της Κυριακής.Ολοι οι περί τα ψαλτικά ασχολούμενοι γνωρίζουν πως κάθε ημέρα έχει τον ήχο της γιά το χερουβικό και το κοινωνικό.Και μάλιστα υπάρχουν και τα επονομαζόμενα και ειδικά επί τούτου μελοποιημένα "της εβδομάδας".
-Κατά δεύτερον,ψάλλουν Λειτουργικά,μόνοι,χωρίς ισοκράτημα και χωρίς βοηθό.Και μάλιστα αυτά που συνήθως μελοποιήθηκαν και ψάλλονται σε πανηγυρικές Λειτουργίες και Κυριακές.Ελάχιστες φορές ψάλλουν τα απλά καταλογάδην και σε κλιτόν Πατριαρχικά.Ψάλλουν Αξιον εστίν σε επταφωνίες,με ιδιαίτερες απαιτήσεις και σπάνια το συνειθισμένον Αξιον εστίν.
-Μάλιστα η ψαλμώδηση των λειτουργικών σε καθημερινές ακολουθίες,συμπαρασύρει και τους Λειτουργούς στο να εκφωνούν "ψάλλοντας",τις περισσότερες φορές αδέξια και μάλλον φάλτσα.
-Στα Δοξαστικά των εσπερίων και των αίνων,σπάνια επιλέγεται η απλή μελοποίηση είτε σε εορταζομένους Αγίους του Πέτρου,είτε του Στεφάνου σε μη εορταζόμενους.
Και ερχόμαστε στο δια ταύτα.
-Η ορθή τέλεση των ακολουθιών του νυχθημέρου,ούτε απλή υπόθεση είναι,ούτε και δικαιούται ο κάθε υπεύθυνος να την αφήνει στην όποια ευχέρεια του κάθε Ιερέα και Ψάλτου.Μάλιστα όταν αυτές μεταδίδονται Πανελλαδικά και μέσω διαδικτύου σε όλο τον κόσμο,τότε οι ευθύνες είναι μέγιστες και το όλον θέμα πρέπει να αντιμετωπισθεί στο ανωτατο και πλέον υπεύθυνο επίπεδο.
-Αν δεν καθορισθούν αυστηρά πλαίσια και συγκεκριμένοι κανόνες,τόσο γιά τους Λειτουργούς όσο και γιά τους Ψάλτες,με ειδικές λεπτομερείς οδηγίες γιά τις επιλογές μελών [βιβλία, μελοποιοί,ήχοι κλπ],ο καθορισμός του χρόνου,η ομαλή συνύπαρξη Λειτουργού και Ψάλτου και αφεθεί αυτή η τόσο σοβαρή υπόθεση στα χέρια του καθενός,να κάνει ότι θέλει, το θέμα "συνέχεια της παράδοσης" ....τετέλεσται.....
-Δεν πρέπει να διαφεύγει ουδενός το γεγονός πως στο Πατριαρχικό ψάλσιμο και ύφος κύριο συστατικό ήταν η επιλογή μελών.Και υπήρξαν αυστηρότατες Πατριαρχικές εγκύκλιοι περί τούτου.Και υπήρχε και ο πανταχού παρών Εκκλησιάρχης.Γι αυτό και κρατήθηκε τόσα πολλά χρόνια αλώβητο με κοινό παρονομαστή και πορεία,μέσα στον Πατριαρχικό Ναό,από όλους τους Πατριαρχικούς που δεν τολμούσαν να παραβιάσουν αυτόν τον κανόνα.
-Ευχής έργον θα ήταν εκτός από τις Εκκλησίες από όπου μεταδίδονται μέσω ραδιοφώνου οι ακολουθίες του νυχθημέρου,πλαίσια και μάλιστα αυστηρά,να καθορίσει η διοικούσα Εκκλησία σε όλους τους Ι.Ναούς της Ελληνικής επικράτειας (τουλάχιστον στους κεντρικούς), ως προς την επιλογή μελών,καθορισμό μουσικών βιβλίων στα αναλόγια, με υποχρεωτική ενημέρωση και επανεκπαίδευση Λειτουργών και Ιεροψαλτών,ανα Μητρόπολη και με ευθύνη της,αλλά και με συνέπειες στους μη συμμορφούμενους.
-Σεβόμενοι τον μέγιστο και πάντα επίκαιρο μελοποιό Πέτρο Πελοποννήσιο,οφείλαμε να επισημάνουμε όλα τα ανωτέρω.
Ουτοπία????? Ισως.
ΟΦΕΛΠ
-Θέλουμε να επισημάνουμε μερικά στοιχεία σχετικά με τις καθημερινές ακολουθίες που ακούγονται από τους δύο αυτούς ραδιοφωνικούς σταθμούς.
-Διευκρινίζουμε πως δεν γνωρίζουμε ούτε ποιοί ψάλλουν,αλλά ούτε και αμφισβητούμε την ποιότητα των φωνών τους.Μας ενδιαφέρει η επιλογή των μελών.
-Κατ' αρχήν ο ένας σταθμός τις περισσότερες φορές "δεν ακούγεται".Οι φωνητικές ακροβασίες Ιερέων και ψαλτών καθώς και οι απίθανες επιλογές μελών από απίθανες "μελοποιήσεις" απίθανων "μελοποιών",καθώς και ο συχνός πρόχειρος και αυθαίρετος αυτοσχεδιασμός, ωθούν αμέσως κάθε ακροατή με στοιχειώδη μουσική ευαισθησία να το κλείσει.
-Ο άλλος σταθμός,ο επίσημος της Εκκλησίας της Ελλάδος, έχει με καλό πρόσημο πετύχει να είναι τις περισσότερες μέρες χαμηλών και προσεκτικών τόνων.Ομως και εδώ οι Ψάλτες έχουν επιλέξει μέλη και μελοποιούς που δεν ενδείκνυνται γιά καθημερινές ακολουθίες.
-Κατ' αρχήν είναι αξιοπερίεργο το γιατί επί μία ολόκληρη εβδομάδα ψάλλουν στην Θ.Λειτουργία χερουβικό και κοινωνικό σε έναν ήχο,τον ήχο της Κυριακής.Ολοι οι περί τα ψαλτικά ασχολούμενοι γνωρίζουν πως κάθε ημέρα έχει τον ήχο της γιά το χερουβικό και το κοινωνικό.Και μάλιστα υπάρχουν και τα επονομαζόμενα και ειδικά επί τούτου μελοποιημένα "της εβδομάδας".
-Κατά δεύτερον,ψάλλουν Λειτουργικά,μόνοι,χωρίς ισοκράτημα και χωρίς βοηθό.Και μάλιστα αυτά που συνήθως μελοποιήθηκαν και ψάλλονται σε πανηγυρικές Λειτουργίες και Κυριακές.Ελάχιστες φορές ψάλλουν τα απλά καταλογάδην και σε κλιτόν Πατριαρχικά.Ψάλλουν Αξιον εστίν σε επταφωνίες,με ιδιαίτερες απαιτήσεις και σπάνια το συνειθισμένον Αξιον εστίν.
-Μάλιστα η ψαλμώδηση των λειτουργικών σε καθημερινές ακολουθίες,συμπαρασύρει και τους Λειτουργούς στο να εκφωνούν "ψάλλοντας",τις περισσότερες φορές αδέξια και μάλλον φάλτσα.
-Στα Δοξαστικά των εσπερίων και των αίνων,σπάνια επιλέγεται η απλή μελοποίηση είτε σε εορταζομένους Αγίους του Πέτρου,είτε του Στεφάνου σε μη εορταζόμενους.
Και ερχόμαστε στο δια ταύτα.
-Η ορθή τέλεση των ακολουθιών του νυχθημέρου,ούτε απλή υπόθεση είναι,ούτε και δικαιούται ο κάθε υπεύθυνος να την αφήνει στην όποια ευχέρεια του κάθε Ιερέα και Ψάλτου.Μάλιστα όταν αυτές μεταδίδονται Πανελλαδικά και μέσω διαδικτύου σε όλο τον κόσμο,τότε οι ευθύνες είναι μέγιστες και το όλον θέμα πρέπει να αντιμετωπισθεί στο ανωτατο και πλέον υπεύθυνο επίπεδο.
-Αν δεν καθορισθούν αυστηρά πλαίσια και συγκεκριμένοι κανόνες,τόσο γιά τους Λειτουργούς όσο και γιά τους Ψάλτες,με ειδικές λεπτομερείς οδηγίες γιά τις επιλογές μελών [βιβλία, μελοποιοί,ήχοι κλπ],ο καθορισμός του χρόνου,η ομαλή συνύπαρξη Λειτουργού και Ψάλτου και αφεθεί αυτή η τόσο σοβαρή υπόθεση στα χέρια του καθενός,να κάνει ότι θέλει, το θέμα "συνέχεια της παράδοσης" ....τετέλεσται.....
-Δεν πρέπει να διαφεύγει ουδενός το γεγονός πως στο Πατριαρχικό ψάλσιμο και ύφος κύριο συστατικό ήταν η επιλογή μελών.Και υπήρξαν αυστηρότατες Πατριαρχικές εγκύκλιοι περί τούτου.Και υπήρχε και ο πανταχού παρών Εκκλησιάρχης.Γι αυτό και κρατήθηκε τόσα πολλά χρόνια αλώβητο με κοινό παρονομαστή και πορεία,μέσα στον Πατριαρχικό Ναό,από όλους τους Πατριαρχικούς που δεν τολμούσαν να παραβιάσουν αυτόν τον κανόνα.
-Ευχής έργον θα ήταν εκτός από τις Εκκλησίες από όπου μεταδίδονται μέσω ραδιοφώνου οι ακολουθίες του νυχθημέρου,πλαίσια και μάλιστα αυστηρά,να καθορίσει η διοικούσα Εκκλησία σε όλους τους Ι.Ναούς της Ελληνικής επικράτειας (τουλάχιστον στους κεντρικούς), ως προς την επιλογή μελών,καθορισμό μουσικών βιβλίων στα αναλόγια, με υποχρεωτική ενημέρωση και επανεκπαίδευση Λειτουργών και Ιεροψαλτών,ανα Μητρόπολη και με ευθύνη της,αλλά και με συνέπειες στους μη συμμορφούμενους.
-Σεβόμενοι τον μέγιστο και πάντα επίκαιρο μελοποιό Πέτρο Πελοποννήσιο,οφείλαμε να επισημάνουμε όλα τα ανωτέρω.
Ουτοπία????? Ισως.
ΟΦΕΛΠ
Σε ευχαριστούμε ΟΦΕΛΠ γι αυτό το κείμενο σχετικά με τα ακούσματα από τις καθημερινές ακολουθίες που τελούνται στο καθολικό της μονής Πετράκη και στο ναό της αγίας Τριάδας στον Πειραιά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυμφωνώ με όλα όσα πολύ ωραία γράφεις εκτός από την επιλογή του Χερουβικού. Αποτελεί λεπτομέρεια έτσι κι αλλιώς βέβαια αυτό, ωστόσο υπάρχει ανάλογη παράδοση να λέγεται κάθε μέρα το ίδιο χερουβικό στον ήχο της εβδομάδας, κυρίως από τη σύντομη σειρά του Πέτρου Λαμπαδαρίου. Στο άγιο όρος υπάρχουν μοναστήρια που το τηρούν αυτό και κάθε μέρα λένε το ίδιο χερουβικό στον ήχο της εβδομάδας εκτός βέβαια και συμπέσουν γιορτές κ.τ.λ.
Το θέμα όμως εδώ δεν είναι ο ήχος του Χερουβικού, αλλά ο τρόπος που ψάλλουν οι ψάλτες και που εκφέρουν τις αιτήσεις οι ιερείς.
Φοβάμαι πολύ πως η αιτία όλων αυτών δεν είναι κάποια άλλη από την έλλειψη ικανών ψαλτών. Δεν υπάρχει διάθεση από κανέναν σχεδόν να ασχοληθεί με την ψαλτική. Έτσι ίσως πρέπει να λέμε πάλι καλά, δόξα σοι ο Θεός που υπάρχουν αυτοί οι ιερείς και οι ψάλτες και τελείται η ακολουθία. Κι μόνο το ότι καθημερινά τελείται ο όρθρος η θεία λειτουργία ο εσπερινός και το αποδειπνο και έχουμε τη δυνατότητα να το ακούμε όπου κι αν βρισκόμαστε είναι τεράστια ευλογία. Χρωστάμε πάρα πολλά σε όλους όσους συμβάλλουν έστω και ελάχιστα σε αυτό.
Από κει και πέρα βέβαια γνωρίζουμε πως έχει η κατάσταση στην κοινωνία μας. Την εκκλησία και την ψαλτική την έχουν ή την έχουμε με τη στάση μας υποτιμήσει πάρα πολύ. Στην επαρχία άλλωστε η κατάσταση εκτός εξαιρέσεων που πάντα υπάρχουν είναι αρκετά πιο απογοητευτική, όπως γνωρίζεται καλύτερα.
Όμως όπως ελπίζουμε στην άλλη ζωή, παρ όλες τις αμαρτίες μας, κάπως έτσι πρέπει να βλέπουμε και εδώ τα πράγματα με ελπίδα και αισιοδοξία, πως αν το θέσουμε θέμα προσευχής κυρίως και όχι λογικών επιχειρημάτων η κατάσταση μπορεί να αλλάξει, μπορεί να βελτιώνεται καθημερινά.
Άλλωστε πιστεύω πως η πνευματική κατάσταση του καθενός επηρεάζει σε πάρα πολύ σημαντικό βαθμό τον τρόπο που ψάλλει η λέει τις αιτήσεις κ.ο.κ.
Επομένως το θέμα και εδώ είναι κυρίως πνευματικό και γνωρίζουμε πολύ καλά πια είναι η λύση και αν θα πρέπει να μας στεναχωρεί, ή αν ευθύνονται και άλλοι εκτός από τον ίδιο μας τον εαυτό.
Να είστε καλά.
Σας ευχαριστούμε για όλα. Κάνετε πολύ μεγάλο έργο. Μακάρι να βρεθούν και άλλοι να μιμηθούν το έργο σας.
Ο Θεός μαζί μας.
-Διαφωνούμε σχεδόν με όλη την οπτική που είδατε την δημοσίευση-άρθρο μας.
ΑπάντησηΔιαγραφή-Κατ' αρχήν αυτοί οι οποίοι ψάλλουν και στις δύο Εκκλησίες,έχουν και άριστες φωνές και γνώσεις πολλές γιά να μπορούν να ψάλλουν οτιδήποτε και μάλιστα καλά.Απλά ΔΕΝ επιλέγουν κλασσικά και πατροπαράδοτα μέλη παλαιών μελοποιών,ή έστω και νεωτέρων αλλά με ίδιες παραδοσιακές καταβολές.Και αυτό το κάνουν είτε επειδή έτσι τους έμαθαν και νομίζουν ότι είναι το σωστό γιατί δεν ψάχνουν,είτε-και το πιθανότερο-γιατί θέλουν να κάνουν...το κομάτι τους.
-Και κατά δεύτερον,το θέμα ΔΕΝ είναι πνευματικό που αφήνεται να εννοηθεί.Είναι καθαρά επαγγελματικής επάρκειας και παιδείας.Πολλοί Πατριαρχικοί ψάλτες ίχνος πνευματικότηας δεν είχαν.Ομως έψαλλαν συνετά και κατέστησαν πυλώνες στήριξης της παραδοσιακής Βυζ.μουσικής.
-Τέλος ως προς το εβδομαδιαίο στον ίδιο ήχο χερουβικό διαφωνούμε.Δεν ξέρουμε τι κάνουν στο Αγιο Ορος.Ξέρουμε όμως από "άγραφο μουσικό τυπικό".Και σε αυτό ρητά έχουν ορισθεί ήχοι γιά χερουβικά και κοινωνικά στις καθημερινές ακολουθίες.
Αυτά και ευχαριστούμε γιά τα καλά σας λόγια.
ΟΦΕΛΠ