"Πατριαρχικό ύφος και Λαμπαδάριος Πέτρος"

   -Σε συνέχεια της προηγούμενης ανάρτησής μας,δημοσιεύουμε ένα άρθρο-άποψη του εκ των συντακτών της ιστοσελίδας μας και μέλους του ΟΦΕΛΠ  κ.Θεοδώρου Ευαγγέλου με τόν εν θέματι τίτλο.Τον ευχαριστούμε.
ΟΦΕΛΠ

 

         Με διάθεση ερευνητική και χωρίς καμία προσπάθεια εξαγωγής προκαταβολικά συμπερασμάτων, παραπέμπουμε ΕΔΩ  σε τρία ηχητικά αποσπάσματα μελών της Μεγάλη Εβδομάδας από τον σπουδαίο ψάλτη του προηγούμενου αιώνα Αλέξανδρο Μουτάογλου. Ο ίδιος καταγράφει την εμπειρία του προσερχόμενος για πρώτη φορά στα Πατριαρχεία για να ακούσει τον φημισμένο πρωτοψάλτη Ιάκωβο Ναυπλιώτη : «τόση μεγάλη εντύπωση μου έκανε το ύφος του Ιακώβου… αμάν λέω αυτό είναι ύφος!»

         Σύμφωνα με τον καθηγητή Γρηγόριο Στάθη «Πρέπει ακόμα να σημειωθεί εδώ ότι η μουσική σαν συγκεκριμένη σύνθεση ή προσωπική δημιουργία των μελών της Μ. Εβδομάδος, είναι το κατά παράδοση «εκκλησιαστικόν ύφος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας» όπως επιβλήθηκε στο Β' ήμισυ του ΙΗ' αιώνα απ' τους μεγάλους μελουργούς Πέτρο Λαμπαδάριο τον Πελοποννήσιο, Ιάκωβο Πρωτοψάλτη και Πέτρο Βυζάντιο και ολοκληρώθηκε από  τον Γρηγόριο Πρωτοψάλτη.  Στην ασματική αυτή παράδοση έχουμε μία συνύπαρξη βυζαντινών και μεταβυζαντινών μελών.  Μια σειρά μεγάλων Πρωτοψαλτών της Μ. Εκκλησίας, από το 1821 και δώθε, δηλαδή ο Κων/νος Βυζάντιος, Γεώργιος Ραιδεστηνός Β', Γεώργιος Βιολάκης, Ιάκωβος Ναυπλιώτης, Κωνσταντίνος Πρίγγος και Θρασύβουλος Στανίτσας διαμόρφωσαν με καλλωπισμούς την παράδοση αυτή που τελικά αποκρυσταλλώθηκε με την έκδοση του βιβλίου «Η Αγία και Μεγάλη Εβδομάς» του Κ. Πρίγγου.»

         Το ύφος λοιπόν προϋποθέτει και επιλογή συγκεκριμένων μελών που το υπηρετούν. Πατριαρχικό ύφος χωρίς Πέτρο Λαμπαδάριο δεν υφίσταται. Πολλάκις έχουν παρατεθεί εδώ ηχητικά αποσπάσματα από τον Ιάκωβο, τον Τσολακίδη, τον Πρίγγο και τον Στανίτσα που αποδεικνύουν τον παραπάνω ισχυρισμό. Τι γίνεται όμως με αυτούς που δεν υπήρξαν πατριαρχικοί ψάλτες αλλά άκουσαν και ακολούθησαν το ύφος των πατριαρχικών ψαλτών; Στο μέτρο που το πατριαρχικό ύφος αναπαράγεται και μένει ζωντανό διαιωνίζοντας την σπουδαία αυτή παράδοση και εκτός πατριαρχικού ναού, ας ακούσουμε τον Αλέξανδρο Μουτάογλου στα τρία αυτά ηχητικά παραδείγματα χρησιμοποιώντας το Δοξαστάριο του Πέτρου Λαμπαδαρίου εκδ. Βουκουρεστίου 1820.  

         Στο πρώτο εκτός από τη θέση που χρησιμοποιεί στο «πως των ρημάτων μου αμνημονείτε» ψάλλει - κατά την ερμηνευτική παράδοση του Ιακώβου και επομένως του Πατριαρχικού Ναού - Πέτρο Λαμπαδάριο στην γνήσια και πρωτότυπη μεταφορά του στη νέα μουσική γραφή. Μάλιστα ο τονισμός της λέξης «αγαλλίασιν» στο τέλος οδηγεί τον ακροατή να αναφωνήσει «γεια σου Ιάκωβε»! Κατά την άποψή μας έτσι ερμηνεύεται ο Διδάσκαλος.

         Στα επόμενα δύο ηχητικά αποσπάσματα ο αείμνηστος Αλέξανδρος Μουτάογλου ψάλλει σαν να έχει ανοικτή την παρτιτούρα, κάτι όμως που ασφαλώς δε συμβαίνει γιατί οι ψάλτες της εποχής θεωρούσαν αυτονόητη την από μνήμης εκτέλεση των μαθημάτων.

         Εύκολα λοιπόν εξάγεται το συμπέρασμα πως η εν Πατριαρχείοις  ανόθευτη μουσική παράδοση τουλάχιστον μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 50’ ξεκινούσε και τελείωνε στον Διδάσκαλο Πέτρο καθώς στις εν χρήσει μουσικές συνθέσεις δεσπόζουν το Αναστασιματάριο, το Δοξαστάριο, το Ειρμολόγιο, Χερουβικά και Κοινωνικά, αργές Δοξολογίες κ.λ.π. Η παράδοση αυτή συνεχίστηκε και εκτός Πατριαρχικού Ναού από αυτήκοους ψάλτες των Αρχόντων που σαν άλλα φερέφωνα μεταλαμπαδεύουν το ύφος στις επόμενες γενιές. 

          Όποιος έχει αυτιά ας ακούσει…